Τι είναι η νόσος
Η εμμηνόπαυση είναι μια περίοδος μεγάλης αλλαγής για τις γυναίκες. Συνήθως εμφανίζεται στην ηλικία μεταξύ των 45 και 55 ετών και σημαίνει το τέλος της γόνιμης ηλικίας. Στην πραγματικότητα, η εμμηνόπαυση δεν αποτελεί κάποια χρονική περίοδο αλλά μία χρονική στιγμή, τη στιγμή που παύει η εμμηνορρυσία.
Συμβατικά, η γυναίκα θεωρείται ότι έφθασε στην εμμηνόπαυση εάν δεν έχει εμμηνορρυσία επί 1 χρόνο.
Πού οφείλεται η νόσος – Αίτια - Παράγοντες που την πυροδοτούν
Η άμεση αιτία της εμμηνόπαυσης είναι η οριστική παύση της ωοθηκικής λειτουργίας. Η σταδιακή ελάττωση των ωοθυλακίων έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση παραγωγής των ορμονών.
Πως εκδηλώνεται η νόσος - Συμπτώματα
-αύξηση βάρους
-εξάψεις, εφιδρώσεις
-ταχυκαρδία
-εκνευρισμός
-χαμηλή αυτοσυγκέντρωση
-συχνούς πονοκεφάλους
-πόνος και φλεγμονές στις αρθρώσεις
-μυϊκοί πόνοι
-μείωση της σεξουαλικότητας
-ξηρότητα του κόλπου
-κολπική ατροφία
-κνησμός κόλπου
-ακράτεια
-Διαταραχές νυκτερινού ύπνου – άπνοια
-κούραση
-μείωση ελαστικότητας κυρίως στο πρόσωπο και το λαιμό
-ξηρότητα και ρυτίδες,
-βράγχος φωνής,
-υπερτρίχωση,
-τριχόπτωση
-ασταθή κύκλο και επώδυνα έμμηνα.
-Ψυχολογικές διαταραχές (άγχος, κατάθλιψη, υπερδιέγερση, ευερεθιστότητα, μειωμένη ικανότητα ανταπόκρισης στις καθημερινές απαιτήσεις της ζωής)
-Μακροπρόθεσμα, η απώλεια των οιστρογόνων αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και απώλεια ασβεστίου από τα οστά.
Πολλά από τα συνοδά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης μπορούν να συνεχίζονται για αρκετά χρόνια μετά την εμμηνόπαυση. Όλη αυτή η περίοδος είναι γνωστή ως κλιμακτήριος και διαιρείται σε 3 φάσεις :
-την προ-εμμηνοπαυσιακή,
-την περι-εμμηνοπαυσιακή (δηλαδή τον άμεσο χρόνο γύρω από την παύση της εμμηνορρυσιακής λειτουργίας) και
-την μετα-εμμηνοπαυσιακή.
Ποιες είναι οι επιπλοκές
-Επιβράδυνση μεταβολισμού
-Αύξηση σωματικού βάρους
-Αυξημένη απώλεια ασβεστίου από τα οστά
-Έλλειψη βιταμίνης D
Θεραπεία – Μέθοδοι αντιμετώπισης
Η αιτιολογική θεραπευτική αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της κλιμακτηρίου περιλαμβάνει την χορήγηση οιστρογόνων και ονομάζεται Θεραπεία Ορμονικής Υποκατάστασης. Στην πλειοψηφία των θεραπευτικών σχημάτων Ορμονικής Υποκατάστασης χρησιμοποιούνται οιστρογόνα σε συνδυασμό με προγεστερόνη (που είναι αναγκαία για να αντισταθμίσουν τη διεγερτική επίδραση των οιστρογόνων στο ενδομήτριο). Θεραπεία αποκλειστικά με οιστρογόνα χρησιμοποιείται σε γυναίκες με υστερεκτομή (αφαίρεση μήτρας).
Πώς να προφυλαχτείτε από τη νόσο – Πρόγνωση
Η σωματική δραστηριότητα βοηθά όχι μόνο στη ρύθμιση του σωματικού βάρους αλλά και στη βελτίωση ορισμένων δεικτών κινδύνου για εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων.
Μία σωστή διατροφή μπορεί να συμβάλλει τόσο στη ρύθμιση του βάρους όσο και σε βελτίωση των υπόλοιπων ανεπιθύμητων συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης.
Οι φυτικές ίνες είναι γνωστές τόσο για το ρόλο τους στην ενίσχυση της φυσιολογικής λειτουργίας του πεπτικού συστήματος, όσο και για τη συμβολή τους στη ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης και χοληστερόλης στο αίμα. Τις βρίσκουμε κυρίως σε τροφές όπως είναι τα σιτηρά, τα λαχανικά, τα φρούτα και τα όσπρια.
Δύο άλλα συστατικά τα οποία συνδέονται ισχυρά με την προστασία της καρδιάς αλλά και τη διατήρηση υγιών οστών είναι το κάλιο και το μαγνήσιο, τα οποία θα πρέπει να περιλαμβάνονται σε επαρκείς ποσότητες στο διαιτολόγιο των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών. Το κάλιο βρίσκεται κυρίως σε φρούτα και λαχανικά όπως τα πορτοκάλια, οι μπανάνες, τα δαμάσκηνα, το καρότο, το σέλινο και το μπρόκολο, ενώ το μαγνήσιο το συναντούμε στα γαλακτοκομικά προϊόντα, στην πατάτα, στους ξηρούς καρπούς και σε ορισμένα ψάρια.
Οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση πρέπει να προσλαμβάνουν επαρκείς ποσότητες ασβεστίου μέσω της διατροφής τους. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω κατανάλωσης τροφίμων πλούσιων σε ασβέστιο, όπως είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το σουσάμι και το σπανάκι.
Ας μην ξεχνάμε επίσης τη διατροφική αξία της βιταμίνης D, η οποία συμβάλλει σημαντικά στη διατήρηση υγιών οστών, καθώς ενισχύει την απορρόφηση του ασβεστίου από το πεπτικό μας σύστημα. Οι τροφές που περιέχουν ικανοποιητικές ποσότητες βιταμίνης D είναι ο σολομός, το μουρουνέλαιο και το αυγό.
Αναφορικά με το αλκοόλ, φαίνεται ότι ένα ποτήρι αλκοολούχου ποτού την ημέρα μπορεί να είναι ιδιαίτερα ωφέλιμο για τις γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση. Ειδικότερα το κόκκινο κρασί.
Ωστόσο, θα πρέπει να επιστήσουμε την προσοχή στο γεγονός ότι η υπερκατανάλωση αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της ευθραυστότητας των οστών.
Μη ξεχνάτε ότι η εμμηνόπαυση «δεν είναι νόσος» αλλά μια αναμενόμενη κατάσταση. Συμβουλευτείτε τον ιατρό σας για μια επιστημονική καθοδήγηση, έτσι ώστε να μην έχετε ιδιαίτερα προβλήματα την συγκεκριμένη περίοδο της ζωής σας.
Μανωλίδου Ζαχαρούλα, R.N., M.Sc.
Μπέμπη Μαργαρίτα, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος
Κλιμακτήριος: Το «πριν» και το «μετά» της εμμηνόπαυσης
του Νικόλα Γεωργιακώδη
Νεύρα, κατάθλιψη, άγχος, εξάψεις, ρίγη, ψυχολογικές μεταπτώσεις, μείωση σεξουαλικής επιθυμίας. «Άβυσσος» η ψυχή της γυναίκας (και) κατά την κλιμακτήριο, ίσως την πιο σημαντική μεταβατική περίοδο στην ζωή της, η οποία όμως είναι μια άκρως φυσιολογική φάση και ακριβώς έτσι θα πρέπει να αντιμετωπιστεί από την ίδια.
Τι είναι;
Η κλιμακτήριος αποτελεί την μεταβατική φάση που προηγείται της διακοπής στην περίοδο της γυναίκας (εμμηνόπαυση), αλλά και αυτή που την ακολουθεί. Μπορεί να διαρκέσει από μερικούς μήνες, μέχρι μερικά χρόνια. Στην φάση της κλιμακτηρίου η λειτουργία των ωοθηκών αρχίζει να φθίνει, η ωορρηξία γίνεται ακανόνιστη και η γονιμότητα της γυναίκας περιορίζεται. Έτσι αρκετές γυναίκες που «βρίσκονται» στην κλιμακτήριο αρχίζουν να εμφανίζουν τα πρώτα συμπτώματα που συνδέονται με την εμμηνόπαυση.
Φυσικές αλλαγές στην κλιμακτήριο
Στην φάση της κλιμακτηρίου μπορεί να αρχίσουν αρκετά από τα συμπτώματα που συνδέονται με την εμμηνόπαυση και έχουν να κάνουν με φυσικές αλλαγές στην γυναίκα.
Έτσι παρατηρείται μείωση του κύκλου, με την περίοδο να έρχεται νωρίτερα απ’ ό,τι στο παρελθόν, μεγάλη διάρκεια της περιόδου, εξάψεις, νυχτερινές εφιδρώσεις, διαταραχές του ύπνου, μεταβολές της διάθεσης, υπερβάλλουσα ευαισθησία, αύξηση σωματικού βάρους, κατάθλιψη και απώλεια της libido. Σε μερικές γυναίκες όμως, μπορεί να μην εμφανιστεί κανένα σύμπτωμα πριν ή μετά την εμμηνόπαυση.
Ψυχολογικές αλλαγές στην κλιμακτήριο
Όπως τονίζει ο κ. Στράτος Λαμπούσης, Ψυχολόγος στο Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών, η κλιμακτήριος στις γυναίκες συνδέεται κατά κύριο λόγο με την εμφάνιση κατάθλιψης, η οποία μπορεί να οφείλεται είστε στην μείωση των οιστρογόνων, είτε σε συναισθηματική αντίδραση απέναντι στην γρήγορη αλλαγή συνθηκών. Παρ’ όλα αυτά, η μετάβαση στην εμμηνόπαυση δεν συνδέεται απαραίτητα με την κατάθλιψη, εκτός και αν υπάρχουν ενδείξεις ψυχολογικών διαταραχών από το παρελθόν της γυναίκας. Σε αυτή την περίπτωση, είναι πολύ πιθανό η μετάβαση στην εμμηνόπαυση να συνοδευτεί από καταθλιπτικό σύνδρομο.
Διατροφή στην κλιμακτήριο
Όντας μια μεταβατική φάση, κατά την οποία η γυναίκα παύει να έχει περίοδο η κλιμακτήριος συνδέεται με το οίδημα. Η αλλαγή της ορμονικής κατάστασης δηλαδή στο σώμα προκαλεί κατακράτηση υγρών. «Μια βασική σύσταση είναι η γυναίκα να μειώσει την υψηλή πρόσληψη αλατιού, το οποίο υπάρχει κατά βάση σε έτοιμα προπαρασκευασμένα τρόφιμα όπως κονσέρβες, fast food κτλ.», μας λέει ο κ. Αναστάσιος Παπαλαζάρου, Κλινικός Διαιτολόγος και Διατροφολόγος.
